Teksten online
Het jungiaanse accent in de psychoanalyse
J.-M. Spriet
Een analyse is een persoonlijke poging om de levensopvatting van een persoon in vraag te stellen. De bedoeling van een analyse is het psychische leed van de persoon te verzachten en op deze manier een oplossing te vinden voor de moeilijkheden waarmee de persoon in zijn of haar leven te kampen heeft. Een psychoanalyse kan een persoon helpen zijn leed uit te drukken en te verhelderen. Het biedt de persoon ook een luisterend en begrijpend oor om over bestaansmoeilijkheden te praten en zijn of haar conflicten op te lossen. Het helpt de persoon ook bewust te worden van zijn verlangens en deze met de realiteit en verlangens van anderen te confronteren. Tenslotte is het voor de persoon een hulpmiddel om herkend te worden door zichzelf en anderen. Psychoanalyse bestaat al meer dan honderd jaar en werd doorheen de tijd verrijkt door verschillende originele bijdragen die de mogelijkheden om het psychische leven en het behandelen van psychische verstoringen uitgebreid hebben. Jung was een van de eersten om aan deze ontwikkeling bij te dragen door bepaalde aspecten van de psyche te benadrukken.
Jungs (verborgen) bijdragen tot de psychoanalyse
Jef Dehing
Ik had het geluk vanaf het begin van mijn psychoanalytische opleiding te worden blootgesteld aan het spanningsveld tussen Freud en Jung. Als jonge analyticus was ik geïntrigeerd door hun breuk en de mogelijke oorzaken ervan: hoe is het mogelijk, vroeg ik me af, dat deze twee grote mannen er niet in slaagden de dialoog open te houden? Naïeve maar toch pertinente vraag: vanaf die eerste schisma’s (Adler was Jung al voorgegaan in de reeks van de ‘afvalligen’) hebben ontelbare splitsingen de psychoanalytische wereld geteisterd.
Bij het lezen van de briefwisseling tussen Freud en Jung kreeg ik de indruk dat de inzet niet in de eerste plaats theoretisch was. Hun debat over de libido, de psychose en de mythologie is nogal verward: elke definitie van ‘seksualiteit’ ontbreekt, en wat de libido betreft komt Freud niet verder dan deze perifrase: “het analogon van honger, waarvoor de Duitse taal, wat de seksuele drift betreft, over geen woord beschikt, tenzij het ambigue ‘lust2’.” (169 F3).
Op het ogenblik van de ontmoeting tussen Freud en Jung was de psychoanalyse nog een jonge discipline, in volle ontwikkeling (nu, honderd jaar later, kunnen we haar bezwaarlijk nog ‘jong’ noemen; haar geschiedenis toont echter aan dat ze zich steeds verder bleef ontwikke len). “Het is niet gemakkelijk in een paar woorden te zeggen wat de freudiaanse hysterie theorie en de psychoanalytische methode nu juist zijn. De nomenclatuur en de opvattingen van Freud zijn nog in beweging – gelukkig maar, zou ik zeggen!” (Jung 1905, § 660) Dit schrijft Jung in 1905, alsof hij zich nu al wil beveiligen tegen een overdreven onbuigzaamheid van de kant van Freud. Helaas, om de psychoanalyse te doen accepteren als medische ‘wete schap’, had Freud al enkele van zijn ontdekkingen tot dogma verheven: de verdringing en de infantiele seksualiteit waren de pijlers van dit credo.
Die kat kom weer
Dirk Vergaert
Dit artikel probeert samen te vatten waar het in dagelijkse psychoanalytische praktijk op aan komt - althans op de meest ideale momenten - : een voortdurend wisselend gebeuren dat niet kan opgezocht worden maar zich toont en niet verdraagt te worden vast gezet, een zeker respect hiervoor is inherent aan ons werk. De tekst probeert tevens een antwoord te formuleren op een uitspraak van Georg Steiner in "Real Presences": " ….The motor principle of free association, on which the theory and practice of psychoanalysis depend, are those of an infinite series. … The analyst's decision to interrupt the unwinding progression, to punctuate what is, in the most direct sense an unending phrase, at the close, say, of sixty minutes or before the summerbreak, is arbitrary. … It is this contingent, purely conventional practice of interruption which made Wittgenstein uneasy about the entire psychoanalytic enterprise. (Real Presences Georg Steiner 1989 Chicago Press pg.45). Het gebeuren is allerminst "arbitrary" of "contingent", wat de tekst wil aantonen.
Psychose, Mysticisme en Religie
Dirk Vergaert
In de aanloop naar het atelier van 23/3/2019 ben ik gaan grasduinen in een aantal teksten en heb ik er éen en ander uit gedestilleerd: vooraf een aantal tekstfragmenten met de Jungiaanse focus, nadien de bredere visie van W. James in “The Varieties of Religious
Experience”; tenslotte de postmoderne visie.